Wartościowy raport ESG – jak, po co i dla kogo?

Raportowanie danych niefinansowych pokazuje, jak przedsiębiorstwa działające w sposób zrównoważony – czyli między innymi Grupa Raben – dążą do ograniczenia negatywnego wpływu na otoczenie i wzmocnienia tego pozytywnego, a równocześnie jak jest to postrzegane przez partnerów. Raport ESG może być ważnym narzędziem komunikacji z wieloma grupami interesariuszy, aby jednak tak się stało, powinien spełniać kilka warunków. 

Za sprawą obowiązującej od kilku lat unijnej dyrektywy NFRD (ang. Nonfinancial Disclosure Reporting Directive), którą w styczniu 2023 roku zastąpiła dyrektywa CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive), już wkrótce grono podmiotów zobowiązanych do raportowania danych niefinansowych znacząco się powiększy. Niegdyś takie sprawozdanie firmy przygotowywały dobrowolnie, z własnej inicjatywy. Obecnie to obowiązek dotyczący dużych przedsiębiorstw interesu publicznego, zatrudniających powyżej 500 osób. W 2026 r. (raportując za 2025 rok) dołączą do nich duże firmy, w tym Grupa Raben, które spełniają dwa z trzech kryteriów: zatrudniają powyżej 250 pracowników, osiągnęły 40 mln EUR przychodu netto albo 20 mln EUR sumy bilansowej. W kolejnym roku raportować będą musiały także małe i średnie spółki giełdowe mające co najmniej 10 pracowników. Szacuje się, że w całej Europie liczba podmiotów składających takie sprawozdanie wzrośnie z ok. 11 000 (stan na 2023 r.) do co najmniej 40 000. W Polsce to odpowiednio ok. 150 i 3500 spółek, a więc również znaczący skok. Firm z sektora transportu i logistyki objętych tym obowiązkiem może być przeszło 100.

Doświadczenie daje przewagę

W Grupie Raben raportowanie ma długą tradycję. Publikacja w 2024 roku będzie już dziesiątą w naszej historii, mamy więc naprawdę spore doświadczenie w tej dziedzinie. W ciągu ostatniej dekady zakres naszej sprawozdawczości ewoluował nie tylko pod względem geograficznym – piętnaście rynków zamiast jednego – ale także rodzaju danych. CSR, SDG, ESG – skróty, które wyznaczają ramy kolejnych raportów, zmieniają się, ale wciąż przyświeca nam jeden cel: rzetelność informacji i ich adekwatność do potrzeb interesariuszy.

Opracowanie raportu to jednak nawet dla nas duże wyzwanie. W pierwszej kolejności należy zebrać rozproszone dane z całej grupy kapitałowej, spółek działających w piętnastu krajach europejskich. Raport integruje wszystkie kluczowe obszary, a tym samym angażuje bardzo różne komórki w organizacji. Potrzebny jest wkład osób odpowiedzialnych za zużycie wody i energii, za odpady, zarządzanie ryzykiem czy wreszcie kwestie pracownicze. Ponadto rozpoczęcie raportowania według CSRD oznacza dla nas modyfikację podejścia, adresującego wymagania wynikające z nowego standardu. Dlatego już teraz rozpoczęliśmy nad tym pracę. Zgodnie z nową dyrektywą wybór tematów sprawozdania powinien opierać się na kryterium tzw. podwójnej istotności. Firma musi zidentyfikować swój wpływ na ludzi i środowisko oraz ocenić, czy jest istotny czy nie – tutaj trzeba uwzględnić też łańcuch wartości, czyli m.in. dostawców. Równocześnie wyselekcjonowane tematy muszą odzwierciedlać oczekiwania odbiorców raportów, m.in. banków, ubezpieczycieli, klientów. Jako przedsiębiorstwo z wieloletnim doświadczeniem oraz już ustalonymi, wdrożonymi procedurami, i tak mamy przed sobą łatwiejsze zadanie niż firmy, które zaczynają od zera. Z drugiej strony, blisko 1000 dni to jeszcze sporo czasu, by solidnie się do tego przygotować.

Pod lupą banków i ubezpieczycieli

Bardzo ciekawym zjawiskiem jest zmiana grupy docelowej naszego raportu. Początkowo należeli do niej przede wszystkim nasi klienci, których – jako firma logistyczna – mamy w portfolio bardzo wielu. Byli oni i wciąż są zainteresowani tym, jak podchodzimy do kwestii społecznych i środowiskowych, a wraz z rozwojem raportowania jako procesu dochodziły elementy ładu korporacyjnego. Później w gronie odbiorców raportu znalazły się instytucje finansujące, które chcą wiedzieć, jaka jest ekspozycja Grupy Raben na różnego rodzaju ryzyka, a zarazem jakie są postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, w tym związanych z naszym kredytem SLL (ang. Sustainability Linked Loan). Raport Global Risk Report 2023, opublikowany przez Światowe Forum Ekonomiczne, potwierdza, że zmiany klimatyczne będą w najbliższych latach generowały kluczowe ryzyka, z którymi przyjdzie się mierzyć światowej gospodarce. Ekstremalne zjawiska pogodowe i ich konsekwencje w wymiarze społecznym i gospodarczym z pewnością będą wpływać na globalny łańcuch dostaw, a co za tym idzie – funkcjonowanie naszej branży.

Nic dziwnego, że to zagadnienie jest też przedmiotem wzmożonej uwagi ubezpieczycieli. Oni z kolei starają się oszacować ryzyko na podstawie informacji, jak zarządzamy wspomnianym już obszarem o strategicznym znaczeniu, który – choć dotyczy kwestii niefinansowych – może zaważyć na kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Wreszcie my jako Grupa Raben jesteśmy żywo zainteresowani tym, w jaki sposób i jak mocno oddziałujemy na otoczenie społeczne i środowiskowe. Zarówno my, jak i nasi interesariusze mają coraz większą wiedzę na temat zmian klimatu i ich wpływu na społeczeństwa. Z tej świadomości wynika chęć monitorowania swojej działalności i jej poprawy tam, gdzie jest to możliwe i konieczne, a następnie dzielenia się efektami z innymi. W tej chwili nie ma do tego lepszego narzędzia niż raport.

Krócej znaczy lepiej

Jednak nie każdy raport będzie dobrze spełniał swoją funkcję. Nie wystarczy po prostu zagregować dane i informacje ważne dla kluczowych grup odbiorców – trzeba jeszcze odpowiednio je przedstawić. Dlatego istotne jest dostosowanie zarówno treści – informacji i języka, jak i formy raportu do odbiorcy. Biorąc to pod uwagę, można opracować raport bardziej atrakcyjny, multimedialny i interaktywny albo też tradycyjny, konserwatywny. Co ważne, wejście w życie nowej dyrektywy i zbliżenie formuły raportu zrównoważonego rozwoju do raportu finansowego będzie miało wpływ również na szatę graficzną. Dlatego pracując nad sprawozdaniem, warto już teraz rozpocząć wymianę doświadczeń z osobami odpowiedzialnymi za komunikację z kluczowymi interesariuszami, przede wszystkim klientami, inwestorami, akcjonariuszami, których perspektywa może mieć duże znaczenie dla ostatecznego kształtu raportu.

Jednocześnie trzeba cały czas pamiętać, że kluczowe znaczenie ma treść i jakość informacji, bowiem zgodnie z dyrektywą raport zrównoważonego rozwoju będzie podlegał obowiązkowemu, niezależnemu audytowi. Wciąż jest wiele podmiotów – w tym polskich – które muszą nauczyć się zwięzłego i przejrzystego przekazywania informacji. Z publikacji The Global ESG Monitor 2022, podsumowującej raporty niefinansowe spółek notowanych na 10 największych indeksach giełdowych (uwzględniając również WIG 20), wynika, że nasze krajowe przedsiębiorstwa ustępują globalnym jakością ujawnianych informacji, natomiast zdecydowanie przodują pod względem długości raportów. Tymczasem ogromna liczba stron wypełnionych treścią często utrudnia dostęp do najważniejszych informacji i wręcz zniechęca do sięgnięcia po sprawozdanie.

Na koniec warto podkreślić, że raport nigdy nie jest celem samym w sobie. To raczej ostatni przystanek na drodze, którą podąża firma w kierunku bardziej zrównoważonego modelu swojej działalności. Na tej trasie jest kilka punktów: opracowanie strategii, poparte wyznaczeniem celów i sformułowaniem zobowiązań, które wskazują kierunki rozwoju, realizacja konkretnych działań i inicjatywy, a dopiero na koniec raportowanie efektów.